JOHANNITER

Gekweekt:  op het Duitse proefstation voor wijnbouw in Freiburg

Blad, groeiwijze  hebben een uitgesproken rieslingkarakter: 12-13% vol. alcohol kan veelal gemakkelijk op eigen kracht (= zonder suikertoevoeging) worden bereikt indien rigide trosdunning wordt toegepast. Een scheut kan wel 3-4 trossen dragen. Om een kwalitatieve wijn te verkrijgen is het zeker niet raadzaam deze alle te laten afrijpen. Bij de trosdunning blijft slecht één tros hangen; meestal de laagst hangende tros. Er zijn immers 7 bladeren nodig om een tros met voldoende suiker te laten afrijpen. Als 3 trossen blijven hangen zijn er dus 21 gezonde bladeren nodig per scheut voor een goede  afrijping. En helaas zijn die er nooit. De druivelaar wordt immers op 1.85 mtr getopt. Ook kan ervoor worden gekozen 2 trossen door midden te knippen waardoor de kans op botrytis iets wordt verkleind. Het aantal bladeren per scheut kan wel worden vergroot door de eerste 2 bladeren van elke dief (in de oksel) te laten staan en deze dief eerst vanaf het 3e blad te verwijderen. Na het 3e blad zal zich in de dief immers een nieuwe bloei ontwikkelen die veel later als ongewenste en niet afgerijpte tros heeft “meegesnoept” van de voor de afrijping benodigde voedingsstoffen.

Zelf kies ik ervoor om 1 tros per scheut te laten afrijpen, te “dieven” ná 2 bladeren en maximaal 13 trossen per druivelaar te laten hangen. Dit geeft onder normale groeiomstandigheden hoge suikers met een mooi smaakpotentieel.

Deze druif vraagt in Nederland ongeveer 1500 zonuren per jaar om tot afrijpen te komen. Het gemiddeld aantal zonuren in Nederland bedraagt 1639 uur.

Na de véraison  vraagt Johanniter tussen de 45-60 dagen om af te rijpen om uiteindelijk voldoende suikers, aroma’s en inhoudsstoffen te verkrijgen om een smaakvolle wijn te kunnen maken. De druif kan ( met voldoende suikers) 2-3 weken eerder worden geoogst dan de Riesling.

Uitlopen /groei: Loopt middel vroeg uit en de groei is redelijk krachtig, rechtopstaand met weinig dieven en een gezond groen blad. Tijdig ontbladeren geeft minder risico op zonnebrand. Desondanks is in de warme zomer van 2019 hierdoor lichte schade ontstaan (zowel blad als druif).

De afrijping is in medio oktober. De druiven groeien compact tegen elkaar.

Smaak /aroma: fijn fruitig, met meloen en grapefruit, dat aan Riesling doet denken.
Wijn heeft een heldere en levendige structuur met sterke zuren en een klein bittertje na.

– droog : fris zuurtje, kenmerkend voor een rieslingwijn.

– indien licht wordt bijgezoet met een onvergistbare suiker wordt zuurtje hierdoor iets weggedrukt; mild van smaak.

– indien medium wordt bijgezoet wordt het zuurtje vrijwel geheel onderdrukt.

Resistentie tegen ziektes. Johanniter heeft in algemene zin een zeer hoge resistentie tegen schimmelziektes; hoge resistentie tegen echte meeldauw (nagenoeg nooit schade) en relatief gevoelig voor valse meeldauw. In jaren/periode(s) van hoge infectiedruk ( lange blad-nat periodes en/of zwoel zomerweer) is er spraken van relatieve vochtigheid. Zelf probeer ik de loofwand door middel van bespuiting met bladvoeding weerbaar c.q. ongevoelig voor valse meeldauw te maken. Dit geeft zeer bevredigende resultaten.

Mixpartner. Johanniter is een voortreffelijke mixpartner om een mooie blend te maken met bijvoorbeeld Solaris ( zie beneden staande beschrijving).

 SOLARIS.

Algemeen: Solaris heeft in Nederland 1200 zonuren nodig om af te rijpen. Afgezet tegen een gemiddeld aantal zonuren per jaar van 1639  in Nederland, biedt deze druif goede mogelijkheden voor een mooie volle wijn. Deze druif/wijn is een ideale mixpartner voor Johanniter. Het mogelijk authentieke zuurkopje van de Johanniter wordt afgeslepen door de Solaris. Door het hogere alcoholpercentage van de Solaris zal deze cuvée tegen de 13% lopen. Door zijn hoger suikergehalte moet deze druif met afzonderlijke netten worden beschermd tegen wespenvraat. In sommige jaren bijvoorbeeld (2019) is er hierdoor een lage oogst geweest omdat de wespen zich massaal tegoed hebben gedaan aan deze super zoete druif. Na het aanvreten en uithollen door de wespen storten ook de fruitvliegjes zich massaal op deze druif. Vanaf 2019 is ervoor gekozen om deze druivelaars bij het begin van de suikervorming geheel in te pakken met fijnmazige doek. Dit is enorm arbeidsintensief. En dan nog proberen de wespen het kleinste gaatje te vinden om bij de zoete druiven te komen.

Afstamming: Synoniem FR 240-75, ontwikkeld in onderzoeksinstituut in Freiburg.

Eigenschappen:

• Uitloop is meestal gemiddeld.
• Resistentie tegen echte en valse meeldauw is hoog. Echte meeldauw kan soms een probleem vormen, met name in het najaar door vochtige omstandigheden.
• De groei (zowel plant- als bladgroei) is krachtig en de plant heeft een sterke neiging met de heersende windrichting te gaan “hangen”. De scheuten vangen door de relatief grote bladeren veel wind en stapelen zich hangend tegen elkaar als deze niet tijdens de groei geregeld rechtop worden vastgeclipt aan de draden. Alles bij elkaar opgeteld heeft deze druif geregeld aandacht en zorg nodig.
• Ook geven de bladeren van deze druif vaak een magnesiumgebrek aan. Hierdoor is het aan te raden dat naast de reguliere bladbespuitingen tevens 1-2 maal per jaar bladbespuiting te doen met Epso-Microtop. Naast de directe opname van magnesium voegt deze bespuiting ook nog Borium en Mangaan toe, belangrijk voor de celstructuur van de bladeren. Voor de goede orde: dit zijn geen chemische bestrijdingsmiddelen.
• De trossen zijn middelgroot en de druiven groeien niet dicht op elkaar in de tros. De kleur van de druiven is bij rijping goudgeel.
• Door het hoge suikergehalte ( in goede jaren) geschikt om dessertwijn van te maken; vergistingsproces moet dan wel bij 12-13 % vol. alcohol worden gestopt, waardoor restsuiker waarneembaar is.
• Alcoholpercentage; 13 -14 % en in 2018 zelfs 16,3 %. Echter dan uitsluitend geschikt als mixpartner.
• Smaakimpressie: vergelijkbaar met Chardonnay.
• Afdronk: vol; hazelnoot of ananas-achtig.

CUVÉE JOHANNITER EN SOLARIS.

Veelal in de verhouding 65% Johanniter en 35 % Solaris.

Wijn met een mooie evenwichtige balans.

SOUVIGNIER GRIS.

In mei 2019 is deze druif aangeplant ter vervanging van de Palatina-druif.

Afstamming. Cabernet Sauvignon x Bronner.  Synoniem Fr 392-83.

Uitlopen. Vrij laat.

Rijping. Vrij laat; vereist een gunstige standplaats.

Trossen. Middel groot en druiven hangen los in de tros. Tros is langwerpig.

Wijn. Deze heel licht rood getinte druif geeft een erg karakteristieke witte wijn die zich kenmerkt door grote fruitigheid en sterk aroma. Beetje Pinot Blanc-achtig, maar dan nog wat aromatischer.

Resistentie. Deze druif/plant heeft een zeer goede resistentie tegen valse meeldauw. Andere schimmels: goed.

Algemeen. Ik heb hoge verwachtingen van deze druif mede door de bijzonder goede recensies die de wijn van deze druif tot dusver heeft verkregen. De eerste echte oogst wordt eerst in 2022 verwacht. Tot die tijd zal in 2020 alle uitlopende bloei worden verwijderd en in 2021 worden maximaal 3 trossen per plant geoogst. Het telen van druiven voor de vervaardiging van gekwalificeerde wijn vraagt geduld en volharding.

Eind september 2023 heb ik voor het eerst, samen met bezoekers, een uit 2022 gevinifieerde Souvignier Gris mogen ontkurken. De mening was algemeen bijzonder positief. De smaak is vol met een zuurtje in de afdronk. Ook de geur is intens / vol. Een mooie toevoeging aan de producten van Domein Wolder.

Rode Wijnen.

CABERNET CORTIS

Algemeen. Cabernet Cortis is een hybride druivenras, ontwikkeld in Duitsland. Goede vorstweerstand. Kan goed tegen weinig licht. Loopt ongeveer half april uit.

Afstamming. Cabernet Sauvignon x Solaris.

Groei. De bladeren dielijken op die van Cabernet Sauvignon zijn van gemiddelde grootte, sterk groen en diep ingeneden. De groei is mooi recht en het hout rijpt vroeg.

Rijping. Begint ongeveer 1 week eerder dan Pinot Noir.

Trossen. Deze zijn langgerekt en cilindrisch met middelgrote bessen.

Resistentie. Hoge tolerantie tegen echte meeldauw en peronospora. Mij is de afgelopen jaren wel gebleken dat aan het einde van het afrijpen, de druif gevoelig is voor schimmel in de trossen. Probleem hierbij is dat – indien gewenst – niet (meer) kan worden gespoten met een chemisch bestrijdingsmiddel ( bijvoorbeeld Teldor) ivm de te hanteren wachttijd van ongeveer 4 weken. In 2018 was deze druif – na 1 week regenachtig weer – vlak voor de pluk geheel bedekt met schimmel in de trossen en zodoende niet meer geschikt was om verder te verwerken. Dit, maar zeker ook de nadrukkelijke en langdurige aanwezigheid van tannines in de wijn, heeft mij doen besluiten 75% van deze druif te rooien en te vervangen voor de meer toegankelijk druif Rondo ( zie beneden staand). In mei 2019 is dit geëffectueerd.

Wijn. Krachtige rode wijn, met dieprode kleur met sterke tannines. Rijk aan fenolen. Aroma: cassis , viooltjes. Smaak: cassis en kersen.

Opmerking. Índien een monocépage van deze druif wordt gewenst moet men er rekening mee houden dat de wijn gedurende vele jaren zijn tannines moet afbouwen. Deze tijd kan worden verkort door de most van deze druif te vinifiëren met een gist voor aromatische wijnen. Is wel een ideale mix-partner met andere rode druiven, bijvoorbeeld Rondo; toe te voegen tussen 15-25% Cabernet Cortis.

RONDO

Algemeen. Rondo is een vitis vinifera en prima geschikt om wijn waken maar zeker ook als tafeldruif te gebruiken.

Afstamming. Oorspronkelijk gekweekt in Tsjechië, maar verder ontwikkeld op het wijnbouwproefstation van Geisenheim in Duitsland.

Uitlopen. Rondo loopt vroeg uit en is daardoor ook vorstgevoelig. In 2017 zijn op Domein Wolder tot tweemaal toe – bij een nachttemperatuur van minus 8 graden Celsius –  de uitgelopen bloei en bladeren bevroren. In dat jaar is er een minieme en ook late oogst geweest.

Groei. De groeiwijze van deze druif is enigszins rommelig /wild. Krachtige en hangende groeiwijze met veel dieven ( in de oksels). Dit geeft extra werk in de zomer, ook voor wat betreft het ontbladeren en open houden van de plant om ziektes buiten de deur te houden. Maar al dat meerdere werk loont en voorziet in een smaakvolle wijn, die zowel als monocépage als blend kan worden vervaardigd.

Rijping. Half september, natuurlijk mede afhankelijk van het aantal zonuren van de voorliggende maanden. In sommige jaren, bijvoorbeeld  als grondwespen geen overvloedige regen hebben gekend, is er hinder en schade van wespenvraat. Rondo kan hoge suikerwaarden bereiken en kent hoge opbrengsten. Uitdunnen van de bladeren (maar zeker ook de trossen) bij het kleuren van de druiven is ten zeerste aan te bevelen.

Trossen zijn middelgroot tot groot en losgevormd binnen de tros. Als de trossen iets langer blijven hangen kunnen ze hoge suikerwaarden ontwikkelen.

Resistentie. Redelijke weerstand tegen alle schimmelvormen. Tegen echte meeldauw kan in ongunstige jaren bespuiting tegen echte meeldauw noodzakelijk zijn.

Wijn. Rondo levert een kwalitatief volle, kleurvaste, donkerrode en fruitige wijn van het Bourgogne-type en is zoals reeds eerder vermeld uiterst geschikt om te assembleren (met bijvoorbeeld Cabernet Cortis). Deze druif is in Nederland al op grote schaal aangeplant en mag zich zeer zeker meten met buitenlandse rode wijnen.

CUVÉE CABERNET CORTIS EN RONDO,

Evenwichtige blend met een mooie lengte; zie bovenstaand bij Cabernet Cortis.